başmaq

başmaq
is.
1. köhn. Üzüörtülü, daban tərəfi və pəncənin yarısı açıq, nallı kişi və qadın ayaqqabısı. <Sona:> Xalçanı götürüb gəlirdim, başmağımın tayı ayağımdan sürüşüb çıxdı. M. F. A.. <Şeyx Şəban> yağış yağanda sel gətirən köhnə başmaqları, çustları . . yığıb, qəlibə vurub, yamayıb ucuz qiymətlə . . satırdı. Ə. H.. <Kor kişinin> əyninə geydiyi ləzgi şalından büzməli çuxası, ayağındakı dikdaban başmağı köhnə bir adam olduğunu bildirirdi. S. H.. // Ümumiyyətlə, ayaqqabı. . . Mirzə Məmmədəli girir içəri, salam verib başmaqlarını çıxardır və keçib oturur öz yerində. C. M.. . . Xasay başmaqların taqqıltısından hiss etdi ki, Məsmə qarı qapıya tərəf gəlir. M. Hüs..
2. xüs. Müxtəlif maşın və mexanizmlərdə: dayaq, qəlib, qoruyucu və s. vəzifəsini görən cürbəcür hissələrin adı. Başmaq qalınlığı 15-19 mm və uzunluğu 30-40 sm olan polad halqadan ibarətdir ki, bu da qoruyucu kəmərin aşağı ucuna bağlanır. Quliyev.
◊ Başmaqları da razı olmaq – ürəkdən, tamamilə razı olmaq. Məsmənin Hacı Seyid kişiyə getməsinə Pərzadın başmaqları da razı idi. M. C.. Başmaqlarını cütləmək, başmaqlarını cütləyib qabağına qoymaq məc. – qovmaq, rədd etmək, çıxıb getməsini tələb etmək. O oldu ki, Həsənovun başmaqlarını cütlədilər qabağına. . M. C.. İki ayağını bir başmağa dirəmək (qoymaq, soxmaq) – inad etmək, tərslik etmək, dediyindən inadla əl çəkməmək. Qədim dayı Tükəz xalanın öyüd-nəsihətinə baxmadı, o, iki ayağını bir başmağa qoydu və inad elədi. S. R..

Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti. 2009.

Игры ⚽ Поможем написать реферат

Look at other dictionaries:

  • basmaq — f. 1. Üstdən sıxmaq, təzyiq etmək, ağırlıq vermək. Qar basıb, ağacın budağını yatırdı. – Nəriman . . bu adamın əllərini tutdu, dizi ilə boğazını basdı. . M. C.. // Sıxışdırmaq, itələmək. Seyid Əhməd Seyid Səmədi görən tək camaatı basa basa z. ona …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • basmaqənəfeyi — (Bakı) bax basmaqafiyə. – Lap basmaqənəfeyi iş gördün …   Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti

  • basmaqəlib — sif. dan. 1. Heç bir fikir işlənilmədən, kor koranə təqliddən ibarət olan; şablon. 2. Başdansovma, atüstü, tələsik görülmüş …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • dağ — 1. is. 1. Yerin hündür, dik, yamaclı və zirvəli hissəsi. Qafqaz dağları. – Dağ dağa rast gəlməz, adam adama rast gələr. (Ata. sözü). Adətən ətəyi, yamacları və zirvəsi nisbətən aydın görünən hər hansı bir yüksəkliyə dağ deyilir. «Ümumi fiziki… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • damğa — is. 1. Atların və başqa heyvanların dərisi üzərinə qızdırılmış dəmirlə vurulan nişan. Damğa basmaq (vurmaq) – bax damğalamaq 1 ci mənada. Çəpərimə girib, – deyə bəy rəiyyətə badalaq gəldi, rəiyyət öküzünün, atının və danasının buduna damğa vurub… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • göz — is. 1. İnsan və heyvanda görmə orqanı. Qara gözlər. Ala gözlər. İri göz. – Xumar xumar baxmaq göz qaydasıdır; Lalə tək qızarmaq üz qaydasıdır. M. P. V.. Arvad . . yaşarmış gözlərini silib ərinin qabağında döyükə döyükə qaldı. S. Rəh.. Göz ağı… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • çənləşmək — f. Çən olmaq, çən basmaq, duman basmaq, sis basmaq, dumanlanmaq (bax çən 2). Gecə gündüz tənləşir; Hava hərdən çənləşir. A. S …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • sağrı — is. Heyvanın beli ilə quyruğu arasındakı dolğun və yuvarlaq tərəf. Atın sağrısı. – <Dərviş:> <Ruqiyyə> buzovu onun qabaq ayaqlarına bağladı, özü də inəyin sağrısına dirsəkləndi. A. D.. <Səməd kişi> axırıncı sözləri deyə deyə… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • təpmək — 1. f. 1. Bir şeyi başqa bir şeyin içərisində yerləşdirmək; soxmaq, salmaq. <Xırdaxanım:> Qırqovul başını kola təpər, dalından xəbəri olmaz. N. V.. Səttar xanın bu söhbətdən xoşlanmadığını hiss etdim, çünki daima bu kimi hallarda bığlarını… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • Рунное (Крым) — У этого термина существуют и другие значения, см. Рунное. Посёлок Рунное укр. Рунне крымскотат. Başmaq Страна …   Википедия

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”